پهنه ذخیره معادن صدف کوهی، از شمال شهرستان گنبدکاووس تا شمال شهرستان مراوه تپه گسترده است.

 به گزارش راه اترک به نقل از صدا و سیما، کارشناس سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان گفت: در گذشته های خیلی دور، در دوران سوم زمین شناسی (سنوزوئیک)، از اَنباشت بقایای اجساد موجودات دریایی در یک دوره حیات، نظیر مرجان ها، گوش ماهی ها، نرم تنان و شکم پایان، دیواره هایی کوتاه و بلند با ذخایری ارزشمند در اعماق دریا ایجاد شد.

علی اسماعیلی افزود: به مرور زمان با عقب نشینی دریا، این دیواره ها روی سطح زمین قرار گرفتند و طی میلیون ها سال بر اثر باد و باران دچار فرسایش شدند تا فرصت برای برخورداری از منابع گران سنگ موجود در آنها فراهم شود.

راز دیوارهای خانه های روستایی

کارشناس سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان ادامه داد: حدود ربع قرن پیش در منطقه ای در شمال استان گلستان، نگاه دقیق کارشناسان، نتیجه جالب و قابل توجهی به دنبال داشت. آنها در دیوارهای خانه های روستایی این منطقه، سنگواره هایی یافتند که به آن صدف کوهی یا لوماشل (سنگ آهکی که درون آن فسیل صدف است) گفته می شود.

آقای اسماعیلی گفت: صدف کوهی از تجمع سنگ و سخت شدگی پوسته و اسکلت گوش ماهی ها تشکیل شده و سفید تا کِرِم رنگ است.

شمال شرق گلستان تنها ذخیره گاه صدف کوهی در خاورمیانه

کارشناس اکتشافات غیرفلزی می گوید: اکنون که سال ها از این کشف می گذرد، در جهان، ذخیره گاه های صدف کوهی فقط در ایران و کانادا شناسایی شده و در ایران تنها ذخیره گاه قابل بهره برداری این ماده معدنی، همین منطقه در شمال شرقی استان گلستان است.

به گفته علی کریمی: براساس آخرین مطالعات زمین شناسی، ذخیره این معادن که پهنه آن از شمال شهرستان گنبدکاووس تا شمال شهرستان مراوه تپه گسترده است، یک میلیارد و 300 میلیون تن برآورد می شود.

وی افزود: بسته به حجم برداشت، این معادن تا 50 سال دیگر قابل بهره برداری هستند.

تولید سالانه 90 هزار تن صدف کوهی/ صادرات نامطلوب

هومن هادیان معاون امور معادن و صنایع معدنی صنعت، معدن و تجارت گلستان گفت: در حال حاضر در این استان 16 معدن صدف کوهی وجود دارد که نیمی از آن فعال و 70 فرصت شغلی ایجاد کرده است.

مدیر یکی از این معادن گفت: معادن صدف کوهی روباز است و در آن از تونل های تنگ و تاریک و بدون اکسیژن زیر زمین خبری نیست.

آقای شیخ رئیسی، استحصال صدف کوهی را خیلی به صرفه دانست و افزود: این کار به حفاری نیاز ندارد و فقط با یک دستگاه بولدوزر می توان به آن رسید.

وی ادامه داد: صدف کوهی جمع آوری شده به واحدهای فرآوری منتقل و در آنجا با سنگ شکن، در اندازه های مختلف به پود صدف تبدیل و بسته بندی می شود.

حسینقلی قوانلو رئیس صنعت، معدن و تجارت گلستان گفت: در معادن و واحدهای فرآوری صدف کوهی در این استان، سالانه 90 هزار تن از این ماده معدنی تولید می شود.

درویشعلی حسن زاده معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت صنعت، معدن و تجارت گلستان اما گفت: صادرات صدف کوهی از این استان به سبب افزایش هزینه های حمل و نقل، اکنون صرفه اقتصادی ندارد و ناچیز است.

کاربرد صدف کوهی در تولید 150 نوع فرآورده

کاربردهای صدف کوهی بسیار زیاد است و به گفته کارشناس صنعت، معدن و تجارت گلستان: می توان از آن در تولید حدود 150 فرآورده استفاده کرد و رونق این صنعت می تواند ارزش افزوده ای تا 10 برابر ایجاد کند.

علی فندرسکی گفت: برخی از کاربردهای صدف کوهی عبارتند از: داروسازی، صنایع غذایی، تهیه مواد اتیلنی و پلیمری، پی وی سی و کنیتکس، چسب سازی، مواد آرایشی و بهداشتی، رنگ سازی، شیشه سازی، خودروسازی، صنعت ساختمان، مجسمه سازی، کشاورزی، دامداری، شیلات، نساجی، پتروشیمی و ساخت کاغذ.

وی افزود: به رغم کاربردهای فراوان، اکنون از صدف کوهی، بیشتر به عنوان مکمل غذایی در صنعت دام و طیور و شیلات استفاده می شود.

منبعی سرشار از کلسیم و فسفر با خلوص بیش از 98 درصدی

کارشناس صنعت، معدن و تجارت گلستان با یادآوری اینکه صدف کوهی از فسیل موجودات دریایی تشکیل شده است ادامه داد: به همین جهت این ماده معدنی از ارزش غذایی بسیار بالایی برخوردار است.

آقای فندرسکی افزود: صدف کوهی با میانگین 98 و دو دهم درصد خلوص طبیعی، منبعی سرشار از کربنات کلسیم و فسفر قلمداد می شود و می تواند نیاز دام و طیور و آبزیان به این عناصر را تامین کند.

صدف کوهی در مصالح ساختمانی

استفاده دیگری که اکنون از صدف کوهی می شود در تولید مصالح ساختمانی است. از این ماده معدنی برای تولید موزاییک، ایزوگام و بتن استفاده می شود.

آقای مشرقی تولیدکننده موزاییک است که از پودر صدف کوهی در لایه رویی محصولات خود استفاده می کند. او می گوید: استفاده از صدف کوهی که خاصیت چسبندگی بالایی دارد سبب شده است، کیفیت محصولاتش بهتر و هزینه هایش تا 25 درصد کمتر شود.

به گفته وی: استفاده از مصالح صدف کوهی می تواند تا 35 درصد وزن سازه ساختمانی را کاهش دهد.

صدف کوهی، جایگزین قطع درختان برای تولید کاغذ

علاوه بر اینها؛ حالا زمزمه هایی از ایجاد کارخانه تولید کاغذ با صدف کوهی هم به گوش می رسد که می تواند جایگزین مناسبی برای بهره برداری از جنگل ها و قطع درختان باشد.

مقدمات ایجاد کارخانه های تولید بتن سبک و چسب صنعتی نیز انجام شده است.

بی رغبتی سرمایه گذاران

به رغم این همه ظرفیت، اما آنچه مسلم می نماید؛ سرمایه گذاری محدود در بخش فرآوری صدف کوهی و توجه کم به صادرات آن است.

فعالان در این صنعت متاسفانه تا اکنون برای ارتقای ماشین آلات خود، ایجاد صنایع وابسته و حرکت به سمت فرآوری و صادرات این ماده معدنی، رغبت زیادی نشان نداده و به خام فروشی اکتفا کرده اند.

علی علمشاهی از معدن داران صدف کوهی در گلستان می گوید: بخشی از این بی میلی به خاطر کمبود و حتی نبود حمایت های مناسب مالی و تسهیلاتی دولتی است.

به گفته وی: ناشناخته ماندن این ماده معدنی با ارزش و ویژگی های منحصر به فرد آن را هم می توان علت دیگر استقبال کم سرمایه گذاران دانست.

آقای علمشاهی تاکید کرد: توجه بیشتر دولت و ورود دانشگاهیان و پژوهشگران می تواند این خلاء ها را بپوشاند.

ثبت ملی منطقه صدف کوهی آق بند

در این میان ثبت ملی منطقه صدف کوهی آق بند گنبدکاووس می تواند، هم در توجه بیشتر و هم در شناساندن بیشتر گنجِ صدف موثر باشد.

دی ماه پارسال، ابراهیم کریمی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان، از ثبت آق بند به عنوان منطقه نمونه صدف کوهی، در فهرست آثار طبیعی ملی خبر داده بود.