گورستان هفتاد ملا در استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زاهدان، بخش میرجاوه، دهستان تمین؛ در 150 متری جنوب روستای روپس بالا واقع شده است.

به گزارش راه اترک به نقل از دانا، گورستان هفتاد ملا در استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زاهدان، بخش میرجاوه، دهستان  تمین؛ در 150 متری جنوب روستای روپس بالا واقع شده است.

این گورستان تاریخی در دل کوهی کم ارتفاع از جنس ماسه سنگ در ناحیه ای کوهستانی در حوزه طبیعی کوهستانی دامنه های شمالی تفتان واقع شده و دارای آب هوایی معتدل است، محدوده اثر را کوه های متعددی در بر گرفته اند،  بستر رودخانه روپس در 20 متری شمال این اثر واقع شده و باغات میوه از جمله گردو در حاشیه این رودخانه ایجاد شده اند، پوشش گیاهی منطقه علاوه بر باغات میوه محدود است به بوته های خودرو و درختچه های جنگلی .

این اثر عبارت است از یک گورستان منحصر به فرد که به لحاظ ویژگی هایی که دارد هیچ نمونه مشابهی در استان و سایر نقاط کشور ندارد. این گورستان در بدنه طبیعی یک کوه ماسه سنگی در جنوب روستای روپس بالا و در درون شکاف بزرگی که در ارتفاع 40 متری از دامنه کوه واقع شده در دل صخره ایجاد شده است، طول این گورستان 100 و عرض آن 5 متر بوده و مساحتی بالغ بر 500 متر مربع را داراست و  تعداد زیادی قبر (نزدیک به 50 قبر) وجود دارند که در میان مردم منطقه به هفتاد ملا مشهور است.

این گورستان دارای سازه های تزیین شده و کوشک مانند جالب توجهی بر سطح قبر می باشند که چه از این نظر و چه از نظر نوع تدفین و انتخاب محل برای گورستان با سایر گورستان های شناخته شده در منطقه بلوچستان متفاوت می باشد.

سازه گورها از خشت و گل میباشد و دارای اشکال و سازههای متفاوتی هستند که در 4 گروه کلی قابل تفکیک هستند:
1) گورهایی که دارای سطح سادهای می باشند و تنها یک برجستگی مستطیل شکل آهکی به شکل سنگ قبر به ارتفاع نزدیک به 20 سانتیمتر روی آنها ایجاد شده است.
2)  گورهایی که سطح آنها با سازه هایی پلکانی و چند طبقه پوشش داده شده است. سطح این گور ها از گونه اول بالا تر است و هر طبقه نسبت به طبقه زیرین دارای ابعاد کوچکتری بوده و به شکل زیگورات دیده می شود.

3) گونه سوم مهمترین نوع سازه هایی است که دارای جلوه جالبی میباشند و احتمالاً متعلق به افراد مهمی می باشند. این سازه ها علاوه بر سطح پلکانی نوع اول، دارای یک دیوار به ارتفاع 1 متر در پیرامون قبرهستند که در نهایت بر روی دیوار یک حجم مکعبی و لوزی شکل قرار گرفته است. همچنین در دو سوی دیوار طولی مذکور دو دیوار افقی هم عرض گور ایجاد شده است که دارای پهنایی به اندازه 60 سانتیمتر می باشد. لازم به ذکر است، برخی از نمونه های این نوع سازه های قبور دارای دیوار مشبک ایجاد شده با آجر می باشند.

4) گونه چهارم قبور دارای سازه ساده و بدون تزیینی می باشند که تنها با سنگچین و ملات گل به صورت نامنظم بالا آمده است و جسد به طور مستقیم روی سنگ بستر قبر قرار داده شده است و سپس با سازه مذکور دور متوفی محصور شده است، به نظر می رسد که این گونه تدفین کردن برای سایر قبور هم مفروض باشد و
مرده ها درون چاله قرار داده نشده باشند.

مردم محلی معتقدند که این گورستان متعلق به هفتاد شخصیت مذهبی(ملّا) است

مسئول میراث فرهنگی شهرستان میرجاوه در باره این گورستان به خبرنگار ما اظهار کرد: مردم محلی معتقدند که این گورستان متعلق به هفتاد شخصیت مذهبی(ملّا) است که در جنگ با دشمنان به شهادت رسیده و آنها را مخفیانه در این کوه به خاک سپرده اند.

عبدالله کرد افزود: با توجه به جهت قرار گرفتن همه گورها که شمالی – جنوبی است؛ این گورها را به دوره اسلامی میتوان منسوب نمود و با توجه به بقایای دیوارهای خشت و آجری که دور برخی از قبور ایجاد شده و بخشهای اندکی از آنها بعد از کاهگل کشی که جهت محافظت از قبور ایجاد شده بیرون مانده، به نظر نمی رسد قدمت این قبور بیش از 200 سال باشد. این اثر در سال 1380 با شماره 3826 در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده است.

 وی خاطرنشان کرد: نکته دیگر که باید در مورد این گورستان گفته شود، اینکه در گذشته قبل از اینکه قبور مرمت شوند برخی از سازهها زیر اندود سفید رنگ فعلی، دارای تزیینات رنگی بودند که پس از مرمت روی اندود سیمان سفید مدفون شده اند. در فاصله 50 متری شرق گورستان فعلی، شکاف های طبیعی و یا مصنوعی متعددی مشاهده می شود که بر اساس گفته های محلی و همچنین مشاهدات انجام گرفته تا چند سال پیش بقایای تدفین هایی درون آنها دیده می شد.