قوشه تپه ، تپه هایی با سابقه ی تاریخی و قدیمی در مراوه تپه وجود دارد
قوشه تپه یا دو تپه ، تپه هایی هستند دست ساز که گویا بر بالای آن برج و بارویی و محل نگهبانی و ... هم بوده است .
نقلهایی برای این تپه های تاریخی در بین اهالی است که بیشتر شکل افسانه دارند تا حقیقت : مانند اینکه پسر چنگیز ، گنجی را در زیر این دو تپه مدفون نموده است که تماماً طلای خالص است و ...
(قوشه تپه- qoca tappe ) در کنار رودخانه (اترک) است واز سمت مغرب تا (مراوه تپه) شش هفت فرسنگ فاصله دارد. (اترک) دراین منطقه از کوههائی می گذرد که آن کوهه واسط کوههای (آلاداغ) و کوههای (بالخان) شده اند و چندان مرتفع نیستند و پوششهی گیاهی چشمگیری هم ندارند. از جمله این کوهها، یکی (پالیزان – Pallizan ) است و در شمال اترک و یکی هم ( هونکی – hunkey ) در جنوب، بین (قوشه تپه ) و دهکدهٔ (امند – amand ) . (حاجی داغ) در جنوب غربی و کوه (الچکلی – alcakli ) هم در شمال غربی (قوشه تپه) است . کوه و دره‌های دورتری هم البته هست که نامهای دیگری دارند ودر دامنه‌های خود آبادیهای دیگری.
آبادیهای همسایهٔ قوشه تپه، یکی (قازانقایه – qazanqaye ) است در مشرق که فقط دو سه کیلومتر با قوشه تپه فاصله دارد و البته بر خلاف قوشه تپه آبادی پر جمعیتی است. دو آبادی (گوندر- gavandar ) و ( پالچخلی – palcexli ) هم در مغرب قوشه تپه اند:
اولی در جنوب و دومی در شمال اترک. (امند) هم که ذکرش رفت آن طرف (هونکی) است و در جنوب (قوشه تپه) و با وجود کوه (هونکی) نمیتوان آن را همسایهٔ قوشه تپه دانست که خیلی هم از آن دور است. غیر از امند که در حاشیهٔ یکی از رشته‌های فرعی اترک بنا شده است، آن چند دهکدهٔ دیگر که نام رده شد همه در کناره‌های رشته اصلی اترک اند و به آب اترک چشم دارند.
اترک نه فقط در این منطقه بلکه در همهٔ مناطق مسیر خود دهکده‌های بزرگ و کوچکی را به خود گره زده است که شاید شمارهٔ شان از صد هم بگذرد. این دهکده‌ها که از سرچشمه‌های اترک در کوههای غربی (قوچان) شروع می شوند تا دهکدهٔ (خرکی – xarraki ) که در هفت هشت فرسنگی مشرق قوشه تپه است مردمانشان از طوایف کرد هستند که در زمان (صفویه ) به آنجاها کوچانده شدند و حالا به نامهای (کرد قوچانی) و (کرد بجنوردی) معروفند. از خرکی هم تا (قازانقایه ) (همسایه شرقی قوشه تپه) هشت ده دهکده در دو سمت اترک هست که مردم آن دهکده‌ها ترکمنند و از تیره‌های مربوط به طایفهٔ (گوکلن – guklan ) (گو کلنگ) . قریب سی آبادی دیگر هم در کناره‌های اترک از قوشه تپه تا (مراوه تپه) و از آنجا تا (چات – cat ) و بعد هم تا (اینچه بورون ) هست که مردمانشان ترکمن هستند و از طایفهٔ (یموت – yomut ) بنابر این، (قوشه تپه) اولین دهکدهٔ گوکلنها.
سابقهٔ آبادی قوشه تپه از پنجاه و چند سال بیشتر نیست. پیش از آن، پدرها و اجداد قوشه تپه‌ایهای کنونی در این محل دامداری می کردند. البته فقط دو سه ماه از سال را در این حوالی می گذراندند. ییلاقشان کوههای شمالی تر بود؛ کوههای (سومبار – sumbar )، (قیمت – qoymat )، (بالخان) و هر جا که آب و علفی بهم می رسید. بعضی هایشان هم در همین محل کشت و وزر دیمی داشتند و به اصطلاح ترکمنها ( چموری – comuri ) بودند. یعنی که گله نداشتند و گوچ نمی کردند و ناچار به زمین زراعت پابند می شدند. البته دامدارها و کوچنده‌ها که آنان را اصطلاحا (چاروا – carva ) می نامیدند از چموریها بیشتر بودند ولی آن عده ای که کم کم قوشه تپه را بنیاد می نهادند چموریها بودند.
محل قوشه تپه پیش از آنکه قوشه تپه ایها در آن ساکن بشوند همین نام را داشت و این نام به مناسبت وجود دو تپه مصنوعی و مشابه قدیمی کنار هم است که گویا روزگاری برج و باروهائی داشته و پاسدارانی در آنجا گمارده شده بودند. از این دو تپه که اینک هم در حاشیهٔ جنوبی اترک و کنار دهکدهٔ قوشه تپه از دامنهٔ کوه واز تپه‌های دیگر تمیز داده می شود، تیله‌ها و کاسه کوزه‌های شکسته‌ئی بدست می‌آید که لعابهای منقوشی دارد و به قدری با ظرافت ساخته و پرداخته شده است که نمیتوان آنها را به زندگی چاروائی و چموری ترکمنها ربط داد. باید اطمینان داشت که پیش از حضور ترکمنها در این حوالی، این دو تپه وجود داشته است و آنها هم به مناسبت همین دو تپه که جفت و مشابه همدیگرند اینجا را قوشه تپه نامیده اند. زیرا که (قوشه – qoca ) در ترکمنی معنی (جفت) را می رساند و ترکمنها معمولا اشیاء یا اشخاصی را که جفت هم هستند به این نام می خوانند.
منبع : مجله هنر و مردم دوره۸، ش ۹۱ (اردیبهشت ۴۹): ۳۸-۴۸