در این مقاله ضمن معرفی اجمالی بازار سرمایه(بازار بورس) ، با راهنمایی هایی نیز برای سرمایه‌گذاری در بورسآشنا می شوید.
توی محمد بهلکه - دانشجوی ارشد اقتصاد مالی دانشگاه صنعتی شریف
در یک تقسیم بندی، می‌توان گفت که اقتصاد از دو بخش تشکیل شده، که یکی بخش حقیقی اقتصاد و دیگری بخش مالی اقتصاد است. در حالت کلی وظیفه بخش مالی اقتصاد تأمین مالی بخش حقیقی اقتصاد است. بخش مالی اقتصاد، خود از دو تا زیربخش تشکیل شده که شامل:1-بازار پول 2-بازار سرمایه است.می‌توان گفت که وظیفه بازار پول تأمین مالی کوتاه مدت بخش واقعی اقتصاد است.
اما آنچه که در اقتصاد ملی یک کشور نقش پررنگی دارد، بازار سرمایه بخش مالی اقتصاد آن کشور است که وظیفه تأمین مالی بلندمدت بخش واقعی اقتصاد را برعهده دارد. نقش بازار سرمایه در اقتصاد ملی آن‌قدر مهم است که از آن بعنوان دماسنج اقتصاد ملی یک کشور یاد می‌شود. در اقتصاد هر کشوری بازار بورس نماد بازار سرمایه آن کشور محسوب می‌شود.
بازار بورس به عنوان یک زیر مجموعه بازار سرمایه، نقش تأمین مالی بلندمدت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را برعهده دارد، در واقع بازار بورس بین شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و سرمایه گذاران یک واسطه مالی است و مکان مناسبی برای تمامی سرمایه‌گذاران، مخصوصاً برای سرمایه‌گذاران با سرمایه‌های ولو اندک است.
فرق بازار پول با بازار بورس
اما آنچه که اهمیت دارد، این است که بازار بورس در مقایسه با بازار پول یک بازار ریسکی است، لذا کسانی که وارد بازار بورس می‌شوند اولا انتظار دارند بیشتر از سود بازار پول (مثلا سودی که بانک‌ها بابت سپرده‌ها می‌دهند)، سود کسب کنند. ثانیا انتظار دارند سودشان متناسب با افزایش ریسکی که متحمل می‌شوند، افزایش یابد که در علم مالی به صرف ریسک {بازده مورد انتظاری که سرمایه گذار بابت تحمل ریسک، مازاد بر بازده بدون ریسک (سود بانک بابت سپرده) طلب می‌کند} معروف است و هرچقدر افراد ریسک‌گریزتر باشندصرف ریسکی که سرمایه‌گذار می‌خواهد بیشتر است، یعنی در شمّ اقتصادی این افراد بین ریسک و بازده رابطه مستقیم برقرار است.
سرمایه‌گذاران در بازار بورس، بعبارتی فعالان بازار سرمایه، همیشه بدنبال راه حلی هستند که ریسک آنها را کاهش و بازده مورد انتظار آنها را زیاد نماید. لذا دنبال سهامی هستند که برای آنها در قبال ریسکی که تحمل می‌کنند بازده بیشتری را نصیبشان نماید.
بهمین دلیل فعالان بازار سرمایه برای انتخاب سهامی که ویژگی مذکور را برآورده نماید سهام موجود در بازار سرمایه را تجزیه و تحلیل می‌نمایند.. در ذات بازار سرمایه این واقعیت وجود دارد که وقتی قیمت یک سهم پایین می‌آید معمولا یک یا چند تا سهم پیدا می‌شوند که قیمت آنها افزایش می‌یابد یعنی بین برخی از سهام موجود در بازار سرمایه همبستگی منفی وجود دارد،
مثلا دولت یک سیاستی را اتخاذ می‌کند که ممکن است اثر این سیاست برای یک سهم مثبت و برای یک سهم منفی باشد.فعالان بازار سرمایه می‌دانند که سرمایه‌گذاری فقط در یک یا تعداد محدودی از اوراق بهادار {سهام، اوراق مشارکت، حق تقدم خرید، اوراق اختیار معامله (آپشن) و ...} موجود در بازار سرمایه با ریسک زیادی همراه است ممکن است با یک بار نزول بازار زیان زیادی را متحمل شوند، لذا آنها بدنبال تشکیل سبدی هستند که ترکیبی از دارایی‌های (سهام) مختلف است، که در علم مالی به متنوع سازی سبد دارایی (diversification) معروف است.
برای انتخاب ترکیب بهینه سبد دارایی باید اوراق بهادار مختلف موجود در بازار سرمایه را تجزیه و تحلیل کرد.تجزیه و تحلیل اوراق بهادار موجود در بازار سرمایه نیاز به زمان و دانش مالی و مهارت دارد. می‌دانیم که خیلی از سرمایه‌گذران در بازار بورس برای تجزیه و تحلیل انواع اوراق بهادار موجود در بازار سرمایه، یا وقت کافی ندارند و یا اگر هم وقت داشته باشند دانش مالی لازم را ندارند.
حال سئوالی که ممکن است در ذهن خواننده مطرح شود این است که برای کسی که توانایی تشکیل سبد دارایی (سهام) بهینه را ندارد راهکار چیست؟ در پاسخ باید گفت که توسط دست‌اندرکاران بازار سرمایه برای اینگونه افراد تدابیری اندیشیده شده است که بتوانند در بازار بورس سرمایه‌گذاری نمایند و از مزایا و موهبت‌های بازار سرمایه برخوردار شوند، برای این افراد ابزاری بنام صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترکطراحی شده است.آشنایی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک موضوع نوشته بعدی خواهد بود...