شرکتهای تعاونی مرزنشینان مجاز به واگذاری سهمیه ارزی خود به غیر نمی باشند.

به گزارش اترک، امروزه جایگاه و اهمیت تعاونی بر هیچکس پوشیده نیست و یکی از این تعاونی ها، شرکت تعاونی مرزنشینان است. شرکتهای تعاونی مرزنشین در راستای سیاستهای حمایتی دولت جهت جبران محرومیتهای مناطق مرزی و با اهداف تأمین اقلام ، اجناس و کالاهای ضروری مورد نیاز مردم و جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها و هم‌چنین جلوگیری از قاچاق کالا ، ایجاد شغل و تامین نیازهای مرزنشینان تأسیس شده است و هیات وزیران نیز در جلسه مورخ 1/5/85 بنا به پیشنهاد شماره 22331/1 مورخ 26/11/84 وزارت بازرگانی و به استناد ماده 12 قانون سازماندهی مبالات مرزی مصوب 84 آیین نامه اجرایی قانون سازماندهی مبادلات مرزی را به منظور فعالیت شرکت تعاونی های مرزنشین در چارچوب قانون مبادلات ارزی و در راستای ایجاد شغل و انگیزه و ماندگاری روستائیان واقع در مرزها به تصویب رساندند.
براساس ماده 1 آیین‌نامه اجرایی قانونی ساماندهی مبادلات مرزی کلیه‌ی اهالی ساکن در مناطق مرزی کشور به استثنای اهالی ساکن در شهرهای مرکز شهرستان‌ها می‌توانند با دریافت کارت مبادلات مرزی مشمول تسهیلات مبادلات مرزی شوند. این کارت‌ها توسط سازمان بازرگانی هر استان صرفا برای سرپرستان خانوارها صادر (ماده 2 آ. ا. س م م). و هر ساله در دی‌ماه و بهمن‌ماه تمدید می‌شود(تبصره 1ماده 2 آ. ا. س م م). مرزنشینانی که کارت مبادلات مرزی دارند می‌توانند به‌طور مستقل اقدام به مبادله مرزی کرده و کارت خود را به یکی از شرکت‌های تعاونی مرزنشین محل سکونت خود که در آن عضویت دارند واگذار کنند(تبصره 2ماده 2 آ. ا. س م م). شرکت‌های تعاونی پس از دریافت کارت مطابق با تعداد کارت‌های صادر‌شده و اعضای آن کارت‌ها را مهر کرده و فهرست آن را به تایید سازمان‌ بازرگانی استان‌ها می‌رسانند. اما اکثریت صاحبان کارت ها به دلیل عدم اطلاع رسانی مناسب دچار سردرگمی هستند.
از طرفی بر اساس قانون مبادلات مرزی سقف مبادلات مرزی هر استان نیز از سه درصد به بالاست(ماده 3 آ. ا. س م م). همچنین خرید و فروش کالاهای وارد شده توسط مرزنشینان و شرکت‌های تعاونی آنها در استان‌های مرزی به صورت خرده‌فروشی در همان استان مرزی مجاز بوده ولی خروج کالاهای مذکور از استان مرزی به سایر نقاط کشور به صورت تجمیعی و تجاری با حذف معافیت‌ها و پرداخت مابه‌التفاوت حقوق ورودی و تاییدیه گمرک و موافقت شورای ساماندهی مبادلات مرزی استان مجاز است(تبصره 3ماده 6 آ. ا. س م م). در حال حاضر 57 بازارچه مرزی در کشور تصویب شده که می‌توان به جلفا، خسروی، گناوه، باجگیران، بازارچه پل، بازارچه آستارا، پارس آباد، آبادان، خرمشهر، بندر جاسک، جزیره هرمز، جزیره ابوموسی، بندر لنگه، میناب، زابل، چابهار، بیرجند، مهران و ... اشاره کرد.
قانونگذاران نیز واردات حدود 70 قلم کالا توسط مرزنشینان را فهرست نموده اند که در این فهرست کالاهای خوراکی صد‌درصد تخفیف و کالاهای غیرخوراکی 50 درصد تخفیف دارند. برنج خوراکی 50 کیلوگرم در سال برای هر نفر، قند و شکر 15 کیلو برای هر نفر در سال، چای یک کیلوگرم برای هر نفر در سال، روغن مایع و جامد 10 کیلو برای هر نفر در سال و ....
از آنجا که مبنای تعیین سهمیه سال بعد به میزان جذب سهمیه سال جاری بستگی دارد، بنابراین ضرورت دارد تعاونی مرزنشین در جذب کامل سهمیه تا پایان سال تلاش کند.
براساس ماده ۱۰ آئین نامه اجرائی قانون ساماندهی مبادلات مرزی تمامی فعالان تجاری اعم از حقیقی و حقوقی در برابر ضوابط و مقررات صادرات و واردات مجاز به انجام تجارت بوده و محدودیتی دراین راستا مطرح نیست
از طرفی هر ساله در ابتدای سال در دو مرحله شش ماهه اول و دوم سهمیه ارزی تعاونی های مرزنشینان توسط سازمان توسعه و تجارت ایران به تعاونی ها اختصاص و تعیین می گردد و معمولا به ازاء هر نفر اعضاء تعاونی میزان 60 دلار سهمیه ارزی اختصاص می یابدکه 30 دلار از سهمیه ارزی در شش ماهه اول و 30 دلار در شش ماهه دوم اختصاص و به تعاونی ها ابلاغ می شود که تعاونی ها می توانند نسبت به انجام واردات از محل سهمیه ارزی در مقابل صادرات اقدام نمایند .
 شرکتهای تعاونی مرزنشینان مجاز به واگذاری سهمیه ارزی خود به غیر نمی باشند مگر در موارد استثناء که بعضی از تعاونیهای مرزنشین از لحاظ بنیۀ مالی قادر به انجام فعالیتهای مربوط به صادرات و واردات کالا نباشند، اقدام به واگذاری سهمیه مینمایند.
برای روشن شدن مسئله یک مثال فرضی می آوریم:
فرض اول) میزان سهمیه ارزی هر عضو از اعضای تعاونی مرزنشین در سال گذشته حدوداْ ۵۰ دلار بوده باشد.
فرض دوم) تعاونــــی مرزنشینان ۰۰۰ / ۱۰ نفر عضو داشته باشد.
 نتیجه یک نعاونی در یک سال در مجمـــوع ۰۰۰ / ۵۰۰ هزار دلار سهمیه ارزی دریافت خواهد کرد.
با فرض بر اینکه این تعاونی مرزنشین بعلت فقدان بنیه مالی قادر به امر صادرات و واردات به میزان ۰۰۰ / ۵۰۰ هزار دلار نیست اقدام به واگذاری سهمیه مینماید که به ازای هر دلار سهمیه مبلغی از سرمایه گذار (یا خریدار) دریافت می کند
اگر شرکت مرزنشینان در سال گذشته به ازای هر دلار سهمیه خود مبلغ ۰۰۰ / ۱ هزار ریال از خریدار دریافت کرده باشد در مجموع سود دهی شرکت به این نحو محاسبه می شود
ریال  ۰۰۰ / ۰۰۰ / ۵۰۰  = ۰۰۰ / ۱ * ۰۰۰ / ۵۰۰
پس سوددهی این شرکت مرزنشین رقمی معادل ۰۰۰ / ۰۰۰ / ۵۰۰ ریال خواهد شد.
(این مثال فقط در راستای روشن شدن میزان سودهی یک تعاونی مرزنشين از سهميه ارزي تخصيصي می باشد و بر اساس اطلاعات موجود سهميه ارزي تخصيصي به كل تعاونيهاي مرزنشين كشور در سال 1390 مبلغ 790 ميليون دلار بوده كه در دو مرحله شش ماهه اول و دوم و سالانه مناطق محروم توسط كميته موضوع ماده 12 آئين نامه اجرايي قانون ساماندهي مبادلات مرزي تعيين و از طريق دفتر  مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگاني ابلاغ شده است).
در خاتمه امید است در راستای بهبود محيط قانوني كسب و كار برای تهيه لايحه اصلاح ماده 133 قانون مالياتهاي مستقيم به منظور شمول تعاونيهاي مرزنشين در معافيت مالياتي تلاش جدی صورت گیرد و از تعاونی های مرز نشین نیز این انتظار می رود که در راستای سرمايه‌گذاري زیر ساختی مانند احداث كارخانجات تولیدی و خدماتی -   احداث پمپ بنزين - ساخت هتل و مهمانسرا- توليد آجر ماشيني-  ایجاد کشت و صنعت- سردخانه مواد غذايي و .... در راستای اشتغال جوانان تلاش نمایند.
 گالان نویسنده اترک