هرساله تعداد زيادي كودك به علت سوانح و اتفاقات به اورژانس منتقل مي شوند.
بسياري از كودكان در منزل دچار جراحت مي شوند و گاهي اين جراحت به حدي شديد است كه بايستي به بيمارستان رسانده شوند. خطر بروز جراحت براي كودكان در دومين سال زندگي بيشتر از ساير مواقع است. افتادن و سقوط عامل نيمي از جراحات هستند؛ و آتش بيشترين تعداد مرگ و مير را موجب مي شود.
پس بهتر است قبل از اينكه اتفاق ناگواري بيفتد دست به كار شويد و پيش از به دنيا آمدن نوزاد تدبيري براي ايمن سازي منزل بينديشيد. با يك طراحي مناسب و كمي تجهيزات مي توانيد براي زماني كه كودكتان مي خواهد به راه بيفتد آماده شويد. بهترين حالت اين است كه مثلا قبل از شروع خزيدن اقدامات لازم را انجام دهيد و پيش از اينكه كودك كاملا به راه بيافتد تغييرات مناسب را در خانه صورت بدهيد.
علاوه بر مجموعه از وسايلي كه براي ايمن سازي محيط منزل براي كودكان در بازار موجود است، مهمترين ابزاري كه مي توانيد براي حفظ امنيت كودك خود به كار ببريد نظارت مي باشد. هر چقدر هم از وسايل حفاظتي مناسب استفاده كنيد باز هم بايد به دقت مراقب خطرات احتمالي باشيد. اگر مطمئن نيستيد، هرگاه مي خواهيد براي باز كردن در منزل برويد يا به تلفن جواب بدهيد كودك خود را همراه ببريد
ايمني عمومي
برخي پيش بيني هاي امنيتي مشخص را مي توان در مورد همه اتاقها انجام داد. برخي از آنها عبارتند از:
- پوششهاي حفاظتي مناسب براي پريزهايِ برقِ آزاد آماده كنيد. سوئيچها را نيز در حالت خاموش قرار دهيد. - با استفاده از بالشتكهاي مناسب گوشه هاي تيز و محكم ميز ناهارخوري يا ساير ميز و صندلي ها را بپوشانيد.- خطر احتمالي هر چيزي را كه داخل سطل آشغال يا بازيافت مي اندازيد، در نظر بگيريد. در صورتي كه باطري، گيره هاي كاغذ، كيسه هاي پلاستيكي يا چيزهاي خطرناك ديگر را در سطل مي اندازيد، آن را دور از دسترس كودك قرار داده و يا در قفسه اي قرار دهيد كه كودك نتواند در آن را باز كند. - خودكارها، قيچي ها، نامه بازكُن، منگنه يا ماشين گيره زني، گيره هاي كاغذ و ديگر ابرازآلات تيز را در قفسه هاي قفل دار قرار دهيد
- آتش يكي از بزرگترين خطراتي است كه كودكان را تهديد مي كند. غالبا كودكاني كه با كبريت يا فندك بازي مي كنند، خانه را به آتش مي كشند. اگر اجاق، بخاري، شومينه يا چيزي از اين قبيل در منزل داريد (كه معمولا در هر خانه يا حتما وسائلي براي پخت و پز و گرمايش وجود دارد) يك كپسول آتش نشاني را در نزديكي آن نگه داريد و آن را به طور مرتب چك و سرويس كنيد. چيزهايي را كه ممكن است نظر كودكتان را جلب كنند در بالاي بخاري قرار ندهيد. كبريتها و فندكها را دور از دسترس و ديد كودك نگه داريد. در صورتي كه از سيگار استفاده مي كنيد آن را به درستي خاموش كرده و ته مانده آن را نيز از بين ببريد. اگر در آپارتمان زندگي مي كنيد، راه خروج اضطراري را براي مواقع ضروري در نظر بگيريد و جهت آمادگي براي زمان آتش سوزي استفاده از آن را تمرين كنيد.
مي توانيد از اخطار دهنده هاي آتش كه با مقررات آتش نشاني محل سكونت شما تطابق دارند استفاده كنيد و آنها را به طور مرتب چك كنيد. اگر اين امكان را داريد كه از آشكارسازهاي دود در همه اتاقهاي خواب و همچنين در نزديكي آشپزخانه استفاده كنيد بهتر است آنها را هر ماه امتحان كنيد تا از صحت عملكرد آنها مطمئن شويد و باطريها را هر سال عوض كنيد. در صورتي كه آشكارسازِ دود به طور مناسب كار كند خطر مرگ در اثر آتش سوزي تا ۵۰% كاهش مي يابد.
- از استفاده از پرده خصوصا پرده هايي كه ريسمانهاي آويزان دارند خودداري كنيد. اين ريسمانها ممكن است منجر به بروز خفگي در كودك شوند. در صورتي كه پرده هاي شما ريسمان دارند آنها را گره زده و بالاتر از دسترس كودك قرار دهيد.
- بر روي شيشه هاي بزرگ مانند درهاي شيشه اي برچسبهاي رنگي بزنيد تا كودك بتواند همواره آنها را تشخيص دهد. پنجره هايي را كه به طور عمودي بالا و پايين رفته و باز و بسته مي شوند همواره از بالا باز كرده و قفل كنيد تا از باز كردن آنها از پايين توسط كودك جلوگيري كنيد. پنجره هايي را كه پايين قرار دارند به نحوي تعمير يا طراحي كنيد كه بيش از ۱۵ تا ۲۰ سانتيمتر باز نشوند. مبلها يا ساير چيزهايي را كه كودك مي تواند از آنها بالا برود دور از پنجره ها قرار دهيد.
- بهتر است پارچه يا پوشش هاي مخصوصي را زير فرشها و موكتها ليز و لغزنده منزل قرار دهيد كه امكان ليز خوردن را براي كودك يا براي خودتان وقتي كه كودك را در آغوش داريد، كاهش دهيد. اگر منزل شما داراي راه پله داخل ساختمان است، از درهاي ايمني استفاده كنيد. بر روي راه پله ها يك در كوچك در بالا و يك در ديگر نيز در پايين راه پله تعبيه كنيد. اين كار از بالا رفتن كودك از پله ها نيز جلوگيري خواهد كرد زيرا او نمي تواند اين مسير را برگردد. البته به ياد داشته باشيد كه ايمني كودك يك مبحث رو به رشد است. در كوچكي كه در يك سالگيِ كودك در بالاي پله ها قرار مي دهيد تا از پايين آمدن او از پله ها جلوگيري كند، در دو سالگي مي تواند به اسباب بازي كودك تبديل شود و كودك بالا رفتن از آن را امتحان كند!
- هرگز چيزي را كه ممكن است موجب ليز خوردن افراد شود روي پله ها قرار ندهيد. راه پله ها بايد به نحو مناسب تعمير و بازسازي شوند، (فرشهاي پاره يا پوسيده را تعمير كرده و يا جمع كنيد). اطمينان حاصل كنيد كه نرده ها كاملا محكم بوده و جاپايي براي كودك ندارند كه بتواند با كمك آنها بالا يا پايين برود. همواره بايد نور مناسب در مسير راه پله وجود داشته باشد. هر ساله صدها كودك به علت سقوط در اورژانسهاي پزشكي مورد درمان قرار مي گيرند. همين كه كودك شما چهار دست و پا راه رفتن را آغاز كرد بايد از درهاي كوچك و مناسب براي جلوگيري از ورود او به اطاقها يا مكانهاي نامناسب و خطرناك استفاده كنيد.
- سيمهاي لامپها يا ساير وسايل برقي را پشت مبلمانهاي سنگين مخفي كنيد يا با استفاده از وسايل مخصوص بپوشانيد. در صورتي كه كودك شما آباژور يا لوازم نور دهنده بزرگ را بكِشد، ممكن است سقوط كنند و خطراتي چون برق گرفتگي، آتش سوزي يا ضرب ديدگي را به همراه داشته باشد. پس حداقل آنها را پشت مبلها قرار دهيد.
- مراقب چيزهايي كه مي توانند انگشتهاي كودك شما را گير بيندازند (مانند لولاها، ميز اتو و صندلي هاي دسته دار) باشيد.
- لوازم كمكهايِ اوليه را در قفسه هاي در بسته و دور از دسترس كودك قرار دهيد و محل چيزهاي مختلف را به پرستارِ كودك يا افراد ديگر نشان داده و نحوۀ تماس با اورژانس در موقع ضروري را نيز برايشان توضيح دهيد. دقت كنيد كه مواد سمي و خطرناك را از دسترس كودك دور كرده باشيد تا از مسموميت او جلوگيري كنيد.
- احتمال سوختگي با آتش يا مايعاتِ داغ در كودكانِ كم سن بيشتر از سايرِ كودكان يا بزرگسالان است. بيشترين ميزانِ سوختگي با مايعاتِ داغ در اثر ريختن نوشيدني هايِ داغ بر روي پوست كودك رخ مي دهند. دقت كنيد كه حتي ۱۵ دقيقه پس از تهيه نيز اين مواد به اندازه اي داغ هستند كه مي توانند پوست كودك را بسوزانند. هرگز به مادري كه در حال شير دادن كودك است نوشيدنيِ داغ تعارف نكنيد: حتي يك قطره كوچك از اين نوشيدني نيز مي تواند هم مادر و هم كودك را بسوزاند.
ايمني آشپزخانه
در اكثر خانه ها آشپزخانه قلبِ زندگيِ خانوادگي است. همچنين تامين امنيت اين محل يكي از مهمترين مسائل در جهت حفظ سلامت كودك است. در هر آشپزخانه معمولي خطرات پنهاني وجود دارند كه مي توانند سلامت كودك را تهديد كنند، اما شما با طراحي مناسب و انجام تغييرات لازم مي توانيد سلامت كودك را تامين كنيد. در اينجا برخي موارد كه مي توانند براي طراحي يك آشپزخانۀ امن و به درد بخور كاربرد داشته باشند ارائه شده اند.
- وسايل شيشه اي و چيني هاي گران قيمت را در كابينتهاي دربسته يا قفسه هاي بالا و دور از دسترس كودك نگهداري كنيد.
- شما بايد از خطراتي كه مواد تميزكننده خانگي براي كودك دارند آگاه باشيد. از موادي استفاده كنيد كه كمترين ميزان سميت را داشته باشند، آنها را در يك محل امن و قفل شده به نحوي كه توجه كودك را جلب نكنند، نگهداري كنيد.
- چاقوها و ديگر ابزارهاي تيز مانند تيغه هاي ميكسرهاي برقي را در كشوهاي قفل دار قرار دهيد. البته برخي كودكان مي توانند قفلهاي ايمني را باز كنند. اگر كودك شما ياد گرفت كه چگونه قفلهاي معمولي را باز كند، بايد يك روش جايگزين براي نگهداري مواد و وسايل خطرناك پيدا كنيد. شما مي توانيد از قفسه هايي با قفل و كليد براي نگهداري وسايل و مواد خطرناك استفاده كنيد يا آنها را در جايي دور از دسترس كودك قرار دهيد. همچنين مي توانيد با استفاده از يك در كوچكِ ايمني نگذاريد كودك به آشپزخانه وارد شود. در اين صورت بايد هنگام كار در آشپزخانه كودك را در محلي قرار دهيد كه كاملا در ميدان ديد شما باشد تا هم از او مراقبت كنيد و هم او بتواند شما را ببيند.
- ليوانها، چاقوها، غذاها و نوشيدني هاي داغ را دور از لبه ميز قرار دهيد. از روميزي يا چيزهاي ديگر مشابه هم استفاده نكنيد، زيرا كودك مي تواند آنها را بكشد و هرچه روي ميز است روي خودش بريزد.
- شما مي توانيد يك قفسه را كه ايمن بوده و چيز خطرناكي داخل آن نباشد و از اجاق گاز نيز دور باشد به كودك نشان دهيد تا آن را باز كرده و محتويات درون آن را به هم بريزد. احتمالا خواهيد ديد كه پس از اين كودك به باز كردن و به هم ريختن محتويات قفسه هاي ديگر تمايلي نشان نخواهد داد، مگر اينكه شما دربِ آنها را باز بگذاريد. در درونِ آن قفسه چيزهاي جالب و ايمن را قرار دهيد: ماهي تابۀ كوچك و سبك قاشق چوبي، بشقابهاي پلاستيكي يا استيل و سطل ماست خالي. گاهي اوقات هم چيزهاي داخل قفسه را عوض كنيد تا براي كودكتان تنوع ايجاد كنيد!
- از شعله هاي عقبي اجاق گاز استفاده كنيد و اگر مجبور به استفاده از شعله هاي جلو هستيد، هنگام استفاده از اجاق گاز دستۀ ماهي تابه يا قابلمه را رو به بيرون قرار ندهيد. استفاده از كليد يا دستگيرۀ ايمني، مانع از روشن شدن اجاقِ گاز يا مايكروفر مي شود. درِ سطل آشغال، سطل بازيافت، ماشين رختشويي و ماشين ظرفشويي را ببنديد و هنگامي كه از آنها استفاده نمي كنيد كليد يا دستگيرۀ ايمني را فعال كنيد.
- يك كپسول آتش نشاني را در مكاني كه احتمال آتش سوزي در آن بيشتر است، مثلاً در آشپزخانه يا در نزديكي بخاري يا شومينه قرار دهيد. اما تنها در صورتي براي خاموش كردن آتش سوزي اقدام كنيد كه آتش كم و محدود باشد. در غير اين صورت سريعا كودك را از منزل خارج كرده و سپس با آتش نشاني تماس بگيريد.
- هنگامي كه كودك بر روي صندلي مخصوص كودك نشسته است هرگز او را تنها نگذاريد. و همواره از كمربند يا نوار ايمني استفاده كنيد. در صورتي كه صندليِ كودكِ شما كمربند ايمني ندارد يكي خريده و آن را به صندلي وصل كنيد تا بتوانيد مرتب از آن استفاده كنيد.
- هنگامي كه در يك دست نوشيدني داغ داريد هرگز كودك خود را روي دست ديگر نگه نداريد. از رويِ سرِ كودك به ديگران نوشيدني تعارف نكنيد و هنگام شير دادن به كودك، خودتان هم نوشيدنيِ داغ نخوريد. نوشيدنيهاي داغ را از دسترس كودك دور نگه داريد. از يك دستۀ عايق و سيمي براي كتري استفاده كرده و كتري را روي شعله عقب اجاق گاز قرار دهيد.
- يك پارك مخصوص كودك يا اتاقك اسباب بازي مي تواند مكان مناسب و ايمني باشد كه كودك خود را براي مدتي كوتاه (مثلا هنگامي كه مي خواهيد يك كار ضروري ولي احتمالا خطرناك را انجام دهيد) به تنهايي در آن قرار دهيد. اگر هنوز كودك شما آنقدر بزرگ نشده است كه هنگامي كه به او مي گوييد كمي دورتر بايستد، حرف شما را گوش كند، مي توانيد پارك بازي او را در گوشه اتاق يا محل كار خود قرار دهيد تا ضمن انجام كار خود مراقب او هم باشيد.
ايمني حمام
حمام مانند آشپزخانه مي تواند يك مكان خطرناك براي كودكِ شما باشد. موارد زير مي توانند به شما كمك كنند تا سلامت و امنيت كودك خود را تامين كرده و جلوي مشكلات احتمالي را بگيريد.
- يك قفل محكم را در ارتفاع بالا بر در حمام نصب كنيد و هنگامي كه از حمام استفاده نمي كنيد درب آن را قفل كنيد.
- ابزار و دستگاههاي تيز را از حمام خارج كنيد. بهتر است تيغها، قيچي ها، سشوار و ساير لوازم از اين قبيل را در اتاق خواب والدين و يا در يك قفسه دور از دسترس كودك نگهداري كنيد.
- داروها (داروهاي ضداسيد، قرصهاي آهن، لوازم آرايش، محلولهاي دهانشويه و هر محلول شستشو يا ضدعفوني كننده ديگري كه در حمام مي گذاريد) را دور از دسترس كودك و در يك محل امن قرار دهيد.
- درجه آبگرمكن يا شوفاژ را بالاتر از ۵۰ درجه سانتيگراد قرار ندهيد. هرچه دماي آب پايين تر باشد احتمال بروز سوختگي در هنگام استحمام كاهش پيدا مي كند. در صورت برخورد آب جوش يا داغ با بدن كودك تنها سه ثانيه كافي است تا پوست او به شدت دچار سوختگي شود.
- هميشه هنگام استحمام ابتدا شير آب سرد را باز كنيد تا احتمال بروز سوختگي كاهش يابد.
- يك تكه موكت يا حصير غيرلغزنده را براي جلوگيري از سقوط و افتادن در حمام قرار دهيد.
- هرگز كودك خود را حتي براي يك دقيقه در حمام تنها نگذاريد. در صورتي كه زنگ خانه زده شد و مي خواهيد كه در را باز كنيد يك حوله دور كودك پيچيده و او را با خود ببريد. اگر مي خواهيد كه به تمام تماسهاي تلفني خود پاسخ دهيد يك تلفن سيار به داخل حمام ببريد.
- به كودك خود ياد بدهيد كه در تمامِ طول استحمام داخل وان حمام بنشيند. شما بايد اين حرف را چندين بار با آرامش تكرار كنيد تا نهايتا نتيجه دهد.
ايمني اسباب بازي ها
اسباب بازيها گنجينه هايِ دوران كودكي هستند، خصوصا اگر با دقت انتخاب شده باشند. شما مي توانيد موارد زير را در هنگام انتخاب اسباب بازي براي كودك خود در نظر بگيريد و مي توانيد اين موارد را به هر كسي كه مايل است براي كودك شما بعنوان هديه اسباب بازي تهيه كند، يادآوري كنيد.
- بر بازي كودك خود نظارت كنيد: در حالت كلي بهتر است محل بازي كودك خود را منظم و مرتب نگه داشته و هنگام بازي كودكان بر آنها نظارت داشته باشيد. در صورتي كه شركت تهيه كننده اسباب بازي، اخطارها يا دستورالعملهاي خاصي را ارائه كرده است آنها را رعايت كنيد.
- اطمينان حاصل كنيد كه اسباب بازي براي كودك مناسب است. آيا اين اسباب بازي با سطح تواناييها كودك شما تطابق دارد؟ بر روي اكثر اسباب بازيها برچسبي وجود دارد كه سن مناسب براي استفاده از اسباب بازي را نشان مي دهد و شما مي توانيد از اين برچسبها به عنوان نقطۀ شروع براي انتخاب اسباب بازي مناسب براي كودك استفاده كنيد.
هنگام انتخاب اسباب بازيهايي كه تنها براي برخي سنين مناسب هستند، در مورد تواناييها و ميزان رشد كودك خود واقع بين باشيد. برخي اسباب بازيها به گونه اي طراحي شده اند كه بايستي توسط كودك پرتاب شوند؛ يا برخي ديگر از اسباب بازيها قسمتهايي دارند كه از اسباب بازي جدا شده و به اين طرف و آن طرف مي پرد؛ اينگونه اسباب بازيها براي كودكان زير چهارسال و يا حتي براي كودكان زير شش سال مناسب نيستند. همين طور اگر كودك شما هنوز هم اشياء اطرافش را در دهان مي گذارد كه اين حالت ممكن است تا چهار سالگي هم مشاهده شود اسباب بازيهايي را كه قطعات كوچك و ريز دارند به او ندهيد. اين موضوع ساده و به ظاهر بي اهميت ممكن است كودك شما را دچار خفگي كند.
- در انتخاب اسباب بازي براي كودكان كمتر از سه سال بسيار مراقب باشيد. قطعات اسباب بازي براي كودكان كمتر از سه سال بايد بزرگتر از اندازه دهان آنها باشد تا از احتمال بروز خفگي جلوگيري شود. به ياد داشته باشيد كه بچه هاي كوچك با اسباب بازيهاي بچه هاي بزرگتر هم بازي مي كنند و اين بدان معني است كه اگر كودك يك ساله شما خواهر يا برادر بزرگتر دارد بايد بسيار مراقت باشيد. همينطور وقتي به خانه دوستان يا اقوامي مي رويد كه ممكن است كودكانشان فرزند شما را براي سرگرم كردن به اطاق بازي خود ببرند.
- به اين فكر كنيد كه آيا اين اسباب بازي بيش از حد سنگين است؟ اگر روي كودك بيفتد او را زخمي مي كند؟ در اين صورت اين اسباب بازي را نخريد.
- به دنبال اسباب بازيهايي باشيد كه قطعات آن به خوبي به يكديگر متصل شده اند. موهاي عروسك و قطعات كوچك اسباب بازي همچنين گوشه ها و نقاط نوك تيز اسباب بازي را بررسي كنيد. دُمِ اسباب بازيهايي كه به شكل حيوانات هستند بايد بسيار محكم به بدن وصل شده باشند؛ شكافهاي عروسكهاي توپُر و همچنين حيوانات توپُر (كه داخل آنها با مواد مختلف پر شده است) بايد به خوبي دوخته شده باشند و رنگ آنها بايد ثابت باشد. حيوانات توپُر نبايد دكمه، نخ، روبان، چشم مصنوعي يا چيز ديگري كه كودك بتواند آن را كنده و در دهان بگذارد داشته باشد.
- آيا اسباب بازي وضعيت خوبي دارد؟ اسباب بازيهاي كودكتان را بطور دوره اي براي پيدا كردن فرسودگي يا مشكلات احتمالي بررسي كنيد و اسباب بازيهاي آسيب ديده را دور بيندازيد. اسباب بازيهاي دست دوم را كه دوستان يا اقوام به كودك شما مي دهند يا در خرده فروشي يا جاهاي ديگر خريداري كرده ايد، ممكن است فرسوده يا پوسيده باشند، در اين صورت ممكن است براي كودك شما خطرناك باشند. اسباب بازيهاي نو يا كهنه را بررسي كنيد و دكمه ها، باطري ها، نخها، چشم يا عدسي ها، مهر ها، تكه هاي پلاستيكي يا چيزهاي ديگري را كه كودك مي تواند به راحتي بجود يا آنها را از اسباب بازي جدا كرده و به دهان ببرد جدا كنيد.
- آيا طناب يا نخي با طول بيشتر از ۳۰ سانتي متر در اسباب بازي به كار رفته است؟ اين نخ مي تواند دورِ گردنِ كودك بيفتد و او را خفه كند. هنگامي كه كودك شما ياد گرفت كه با دستها و پاهايش از مكانهاي مختلف بالا برود چيزهاي متحرك و آويزان را از رختخواب او دور كنيد. خصوصا مراقب اسباب بازيهاي قديمي باشيد. مثلا يك تلفن اسباب بازي كه سيم آن مي تواند براي كودك خطرناك باشد را مي توانيد با مدلهاي جديدتر تلفنهاي بي سيم جايگزين كنيد.
- سرسره و تابهاي حياط را بررسي كنيد: آيا آنها محكم و سالم هستند؟ بررسي كنيد كه آيا اين اسباب بازيها مي توانند موجب خفگي كودك شوند يا خير.
- اسباب بازيها را صرفا از بازارها و مغازه هايي كه بدانها اعتماد داريد خريداري كنيد. از عرضه كنندگاني خريداري كنيد كه سابقه و اعتبار مناسبي در فروش اسباب بازيهاي سالم و بي خطر دارند.
منبع : سایت پزشکان بدون مرز