ترکمن ها در نامگذاری فرزندان خود آداب و رسوم خاصی دارند و بطور کلی تولد نوزاد، شادی و شعف را به همراه می آورد.
موقع زایمان زنان فامیل و بچه ها گوش به زنگ و منتظر صدای قابله محلی می مانند ( امروزه با توجه به پیشرفت سطح زندگی و توجه به سلامت کودک و مادر، کودک در بیمارستان و تحت نظر پزشک متولد می شود) و به محض دریافت خبر تولد فرزند این خبر را به نزدیکترین افراد خانواده برسانند و انعام و مژدگانی بگیرند.
در این وقت اگر نوزاد پسر بدنیا بیاید ، قابله محلی مژده می دهد و می گوید: « بیر یمرق نگز آرتدی » یعنی یک مشت به نیروی خانواده و طایفه اضافه شد و اگر نوزاد دختر باشد می گوید: « بایی دنگیز » یعنی ثروتمند شدید، آنگاه پس از شستشو دادن فرزند بلافاصله روحانی محل دعوت می کنند تا بیاید و در گوش این نوزاد اذان بگوید و اعتقاد دارند که نوزاد باید برای اولین بار بانگ الله اکبر را بشنود و آنوقت آرزو می کنند که یک مسلمان معتقد و با ایمان از دنیا برود.
از طرفی خبر رسانان که گوش بزنگ تولد فرزند بودند پس از دریافت این خبر از قابله، بلافاصله به این طرف و آن طرف روان می شوند تا مژدگانی دریافت کنند.
بهر حال از طرف پدر و مادر بزرگ و عموها و خاله ها و ... هدایایی (معمولا مبلغی پول) به خبررسانان داده می شود. آنگاه فامیل ها با پختن نان و شیرینی مخصوص (بیشمه) و هدایای لازم از جمله لباس، پارچه، وسایل بازی کودک، پول و غیره نزد مادر و نوزاد می آیند و آنوقت بلافاصله زنان مهمان سکه های پول و نقل و نبات به میان جمعیت می ریزند و همه شادی می کنند.
بچه های محل، بخصوص همسایه ها در مقابل در خانه بازی می کنند و به محض اینکه یکی از فامیل برای تبریک گفتن می آید، با شور و شوق تمام داخل اتاق نوزاد می آیند و منتظر گرفتن سکه های پول و نقل و نبات می مانند.
وقتی که این افراد به داخل اتاق نوزاد آمدند، اول بار، ضمن ریختن سکه های پول بین بچه ها و دیگران شادی کنان تبریک می گویند و همه خوشحالند، آنگاه زن مهمان روسری را از سر نوزاد کنار می زند و صورت او را می بیند و چند بار به حالت تبرک به پیشانی و سر نوزاد دست می زند، آنوقت نوزاد اگر پسر باشد می گوید: «صالخی سندان بولسن – یاشی اوزاق بولسن» (یعنی از صالحان باشد- عمرش طولانی باشد) اما اگر نوزاد دختر باشد می گوید: « باختی آچیق بولسن- یاشی اوزاق بولسن» (یعنی بخت و اقبالش بلند باشد- عمرش طولانی باشد.)
در جامعه ایل نشین بعد از تولد فرزند، از ریش سفید و یا روحانی محل دعوت می شود تا اسم خوبی متناسب با اوضاع به او بگذارد. در زمان های بسیار قدیم فزندان ذکور را بلافاصله نام گذاری نمی کردند، بلکه اجازه می دادند او بزرگ شود و به هنگام جوانی رشادتی از خود نشان بدهد، آنوقت متناسب با آن کار خارق العاده اش او را نام گذاری می کردند.
در بین ترکمن ها رسم است چنانچه کسی از خانواده، قبلا فوت کرده باشد، اسم توفی را با توجه به مرد یا زن بودنش روی نوزاد می گذارند، در این صورت اگر نوزاد دختر باشد و مادر بزرگ مرده باشد، نام مادربزرگ بر نوزاد نهاده می شود و در فامیل او را به اسم اِجه (مادربزرگ) ، اگر اسم مادر بزرگ مادری بر نوزاد بگذارند او را ماما (مادربزرگ) صدا می زنند و اگر نوزاد پسر باشد و از طرفی پدربزرگ مرده باشد، نام پدربزرگ را بر روی نوزاد می نهند و او را کاکا (پدربزرگ) ، اگر اسم پدربزرگ مادری بر نوزاد بگذارند او را باوا (پدربزرگ) صدا می زنند.
بنابراین نام افراد در بین ترکمن ها همیشه زنده است و این نام بترتیب از نورادی به نوزادی دیگر انتقال می یابد.
از طرفی مادر خانواده (مادربزرگ نوزاد) به کسی که به نوزادش اسم گذاشته، خواه روحانی محل یا ریش سفید خانواده باشد هدیه ای می دهد و سپس برای نوزاد دعا گرفته و به گردن او می اندازند تا چشم نخورد. این دعا مدتها به گردن نوزاد آویخته می ماند. اگر نوزاد اسم پدربزرگ و یا مادربزرگ را بخود بگیرد، جشن مفصلی برگزار می شود و در آن صورت بستگان و نزدیکان می آیند و زنده شدن نام مرده را تبریک می گویند.
بعد از چهل روز نوزاد را طی مراسمی به خانه پدر و مادر زن می برند تا او را به پدربزرگ و مادربزرگ (مادری) نشان بدهند. آنجا نیز همسایه ها و فامیل جمع می شوند و روی نوزاد سکه و نقل و نبات می ریزند و هر کدام هدیه ای به او می دهند. در این مراسم پدربزرگ و مادربزرگ (مادری) هدیه ای ارزنده به نوه خودشان می دهند.
این هدیه شامل: گاو، گوسفند، پارچه، لباس، پول، مرغ، و خروس می شود.
ضمنا بعد از تولد، غذای مخصوصی به نام بولاماق پخته و طی مراسمی صرف می شود.
یکی دیگر از مراسم تولد نوزاد این است که زیر بالش نوزاد قرآن، نان و کارد می گذارند. کارد برای دور کردن شیطان و دشمن و ارواح خبیثه، نان به نشانه برکت و بی نیازی وی در طول زندگی و قرآن به نشانه اعتقاد به اسلام است.
منبع : گلستان ما